‘‘อโถ สีทติ สญฺญุตฺตํ, วชฺเช กิจฺจํ นิรตฺถกํ;
‘น ตํ กิจฺจ’นฺติ มญฺญิตฺวา, อปฺปมตฺโต วิจกฺขโณฯ
[742]
‘‘ยญฺจ อตฺเถน สญฺญุตฺตํ, ยา จ ธมฺมคตา รติ;
ตํ สมาทาย วตฺเตถ, สา หิ เว อุตฺตมา รติฯ
[743]
‘‘อุจฺจาวเจหุปาเยหิ, ปเรสมภิชิคีสติ;
หนฺตฺวา วธิตฺวา อถ โสจยิตฺวา, อาโลปติ สาหสา โย ปเรสํฯ
[744]
‘‘ตจฺฉนฺโต อาณิยา อาณิํ, นิหนฺติ พลวา ยถา;
อินฺทฺริยานินฺทฺริเยเหว , นิหนฺติ กุสโล ตถาฯ
[745]
‘‘สทฺธํ วีริยํ สมาธิญฺจ, สติปญฺญญฺจ ภาวยํ;
ปญฺจ ปญฺจหิ หนฺตฺวาน, อนีโฆ ยาติ พฺราหฺมโณฯ
[746]
‘‘โส อตฺถวา โส ธมฺมฏฺโฐ, กตฺวา วากฺยานุสาสนิํ;
สพฺเพน สพฺพํ พุทฺธสฺส, โส นโร สุขเมธตี’’ติฯ
…ปาราปริโย เถโร…ฯ
3. เตลกานิตฺเถรคาถา
[747]
‘‘จิรรตฺตํ วตาตาปี, ธมฺมํ อนุวิจินฺตยํ;
สมํ จิตฺตสฺส นาลตฺถํ, ปุจฺฉํ สมณพฺราหฺมเณฯ
[748]
‘‘‘โก โส ปารงฺคโต โลเก, โก ปตฺโต อมโตคธํ;
กสฺส ธมฺมํ ปฏิจฺฉามิ, ปรมตฺถวิชานนํ’ฯ
[749]
‘‘อนฺโตวงฺกคโต อาสิ, มจฺโฉว ฆสมามิสํ;
พทฺโธ มหินฺทปาเสน, เวปจิตฺยสุโร ยถาฯ
[750]
‘‘อญฺฉามิ นํ น มุญฺจามิ, อสฺมา โสกปริทฺทวา;
โก เม พนฺธํ มุญฺจํ โลเก, สมฺโพธิํ เวทยิสฺสติฯ
[751]
‘‘สมณํ พฺราหฺมณํ วา กํ, อาทิสนฺตํ ปภงฺคุนํฯ
กสฺส ธมฺมํ ปฏิจฺฉามิ, ชรามจฺจุปวาหนํฯ
[752]
‘‘วิจิกิจฺฉากงฺขาคนฺถิตํ, สารมฺภพลสญฺญุตํ;
โกธปฺปตฺตมนตฺถทฺธํ, อภิชปฺปปฺปทารณํฯ
[753]
‘‘ตณฺหาธนุสมุฏฺฐานํ , ทฺเว จ ปนฺนรสายุตํ [ทฺเวธาปนฺนรสายุตํ (?)];
ปสฺส โอรสิกํ พาฬฺหํ, เภตฺวาน ยทิ [ยท (สี. อฏฺฐ.) หทิ (?) ‘‘หทเย’’ติ ตํสํวณฺณนา] ติฏฺฐติฯ
[754]
‘‘อนุทิฏฺฐีนํ อปฺปหานํ, สงฺกปฺปปรเตชิตํ;
เตน วิทฺโธ ปเวธามิ, ปตฺตํว มาลุเตริตํฯ
[755]
‘‘อชฺฌตฺตํ เม สมุฏฺฐาย, ขิปฺปํ ปจฺจติ มามกํ;
ฉผสฺสายตนี กาโย, ยตฺถ สรติ สพฺพทาฯ
[756]
‘‘ตํ น ปสฺสามิ เตกิจฺฉํ, โย เมตํ สลฺลมุทฺธเร;
นานารชฺเชน สตฺเถน [นารคฺเคน น สตฺเถน (?)], นาญฺเญน วิจิกิจฺฉิตํฯ
[757]
‘‘โก เม อสตฺโถ อวโณ, สลฺลมพฺภนฺตรปสฺสยํ;
อหิํสํ สพฺพคตฺตานิ, สลฺลํ เม อุทฺธริสฺสติฯ
[758]
‘‘ธมฺมปฺปติ หิ โส เสฏฺโฐ, วิสโทสปฺปวาหโก;
คมฺภีเร ปติตสฺส เม, ถลํ ปาณิญฺจ ทสฺสเยฯ
[759]
‘‘รหเทหมสฺมิ โอคาฬฺโห, อหาริยรชมตฺติเก;
มายาอุสูยสารมฺภ, ถินมิทฺธมปตฺถเฏฯ
[760]
‘‘อุทฺธจฺจเมฆถนิตํ, สํโยชนวลาหกํ;
วาหา วหนฺติ กุทฺทิฏฺฐิํ [ทุทฺทิฏฺฐิํ (สี. ธ. ป. 339)], สงฺกปฺปา ราคนิสฺสิตาฯ
[761]
‘‘สวนฺติ สพฺพธิ โสตา, ลตา อุพฺภิชฺช ติฏฺฐติ;
เต โสเต โก นิวาเรยฺย, ตํ ลตํ โก หิ เฉจฺฉติฯ
[762]
‘‘เวลํ กโรถ ภทฺทนฺเต, โสตานํ สนฺนิวารณํ;
มา เต มโนมโย โสโต, รุกฺขํว สหสา ลุเวฯ
[763]
‘‘เอวํ เม ภยชาตสฺส, อปารา ปารเมสโต;
ตาโณ ปญฺญาวุโธ สตฺถา, อิสิสงฺฆนิเสวิโตฯ
[764]
‘‘โสปาณํ สุคตํ สุทฺธํ, ธมฺมสารมยํ ทฬฺหํ;
ปาทาสิ วุยฺหมานสฺส, ‘มา ภายี’ติ จ มพฺรวิฯ
[765]
‘‘สติปฏฺฐานปาสาทํ, อารุยฺห ปจฺจเวกฺขิสํ;
ยํ ตํ ปุพฺเพ อมญฺญิสฺสํ, สกฺกายาภิรตํ ปชํฯ
[766]
‘‘ยทา จ มคฺคมทฺทกฺขิํ, นาวาย อภิรูหนํ;
อนธิฏฺฐาย อตฺตานํ, ติตฺถมทฺทกฺขิมุตฺตมํฯ
[767]
‘‘สลฺลํ อตฺตสมุฏฺฐานํ, ภวเนตฺติปฺปภาวิตํ;
เอเตสํ อปฺปวตฺตาย [อปฺปวตฺติยา (?)], เทเสสิ มคฺคมุตฺตมํฯ
[768]
‘‘ทีฆรตฺตานุสยิตํ, จิรรตฺตมธิฏฺฐิตํ;
พุทฺโธ เมปานุที คนฺถํ, วิสโทสปฺปวาหโน’’ติฯ
…เตลกานิ เถโร…ฯ
4. รฏฺฐปาลตฺเถรคาถา
[769]
[ม. นิ. 2.302] ‘‘ปสฺส จิตฺตกตํ พิมฺพํ, อรุกายํ สมุสฺสิตํ;
อาตุรํ พหุสงฺกปฺปํ, ยสฺส นตฺถิ ธุวํ ฐิติฯ
[770]
‘‘ปสฺส จิตฺตกตํ รูปํ, มณินา กุณฺฑเลน จ;
อฏฺฐิํ ตเจน โอนทฺธํ, สห วตฺเถหิ โสภติฯ
[771]
‘‘อลตฺตกกตา ปาทา, มุขํ จุณฺณกมกฺขิตํ;
อลํ พาลสฺส โมหาย, โน จ ปารคเวสิโนฯ
[772]
‘‘อฏฺฐปทกตา เกสา, เนตฺตา อญฺชนมกฺขิตา;
อลํ พาลสฺส โมหาย, โน จ ปารคเวสิโนฯ
[773]
‘‘อญฺชนีว นวา จิตฺตา, ปูติกาโย อลงฺกโต;
อลํ พาลสฺส โมหาย, โน จ ปารคเวสิโนฯ
[774]
‘‘โอทหิ มิคโว ปาสํ, นาสทา วาคุรํ มิโค;
ภุตฺวา นิวาปํ คจฺฉาม, กนฺทนฺเต มิคพนฺธเกฯ
[775]
‘‘ฉินฺโน ปาโส มิควสฺส, นาสทา วาคุรํ มิโค;
ภุตฺวา นิวาปํ คจฺฉาม, โสจนฺเต มิคลุทฺทเกฯ
[776]
‘‘ปสฺสามิ โลเก สธเน มนุสฺเส, ลทฺธาน วิตฺตํ น ททนฺติ โมหา;
ลุทฺธา ธนํ สนฺนิจยํ กโรนฺติ, ภิยฺโยว กาเม อภิปตฺถยนฺติฯ
[777]